دندان یکی از کلیدی‌ترین اعضای بدن انسان است که عدم نگهداری درست از آن‌ها، سبب بروز مشکلاتی خواهد شد. باید در طول روز حداقل ۲ بار دندان‌های خود را مسواک و نخ دندان بکشید؛ این موضوع به حفظ سلامت و بهداشت دندان کمک بسیاری کرده و از بروز بیماری‌هایی مانند آبسه دندان و... پیشگیری می‌کند.
اما اگر دچار دندان درد شویم، چه باید کرد؟ در این مطلب، به معرفی داروهای تسکین دهنده‌ی دندان درد خواهیم پرداخت.
با سلامت زیستی همراه باشید تا با مجموعه‌ای از داروهای مسکن دندان درد آشنا شوید.
درد دندان و درمان اصولی و اساسی آن
آیا تا به‌حال دچار دندان درد شده‌اید؟ برای التیام این درد چه کرده‌اید؟ دندان درد یکی از شایع‌ترین و معمول‌ترین مشکلات دندانی در تمام دنیاست؛ دندان درد برای بسیاری از مردم همچنان یک کابوس سخت تلقی می‌شود! چه در وسط یک جلسه مهم کاری، چه به هنگام سفر و تفریح و چه شب هنگام در زمان خواب و... ممکن است دندان درد ما را گرفتار کند. بروز دندان درد علل بسیار متنوعی می‌تواند داشته باشد؛ عللی چون پوسیدگی دندان که می‌تواند سبب صدمه دیدن پالپ یا مغز دندان شود، وضعیت قرار گرفتن نامناسب دندان عقل در لثه، دندان قروچه یا به هم ساییدن دندان‌ها، وجود ترک مخفی در دندان، درد مربوط به ریشه دندان که بر اثر فرسایش لثه و از بین رفتن محافظ ناحیه‌ی ریشه دندان به وجود می‌آید و ... .
برخی اوقات ممکن است دندان درد نشانه‌ی بروز حمله قلبی نیز باشد! به ویژه درد در ناحیه‌ی آرواره و فک. توجه داشته باشید این درد به تدریج شدیدتر شده و به صورت ناگهانی رخ می دهد؛ در صورت مشاهده این وضعیت بایستی سریعا با اورژانس تماس بگیرید. حتی ممکن است افرادی که از عفونت مزمن سینوس‌های خود یا بیماری سینوزیت رنج می‌برند، دچار دندان درد شوند.
اگر دچار دندان درد شدید، تا قبل از اینکه مشکل‌تان شدیدتر شود بهتر است به دندانپزشک متخصص مراجعه کنید. در گذشته دندان درد، درمانی جز کشیدن دندان آسیب دیده نداشت! اما امروزه با پیشرفت‌هایی که در علم دندانپزشکی به وجود آمده است، راه‌های جدیدی برای درمان دندان‌درد پیدا شده است؛ به‌گونه‌ای که در بسیاری از موارد، کشیدن دندان دردناک، دیگر ضرورتی ندارد. بهتر است این نکته را بدانیم که با کشیدن هر دندان آسیب دیده، علاوه بر اشکالاتی که در عمل جویدن، صحبت کردن و زیبایی به‌وجود می‌آید، تغییراتی نیز در ردیف قرارگیری دندان‌ها به‌وجود می‌آید. درمان دندان درد می‌تواند شامل روش‌های گوناگونی مانند پر کردن دندان آسیب دیده، عصب کشی دندان آسیب دیده، بریج کردن دندان آسیب دیده و .. باشد.
اما از این مسائل که بگذریم، سوالی که در رابطه‌ی با دندان درد ایجاد می‌شود این است که برای درمان دندان دردهای شدید و آزاردهنده، از کدام داروهای مسکن می‌توان استفاده کرد؟
بهترین، موثرین‌ترین و ایمن‌ترین روش برای رهایی از دندان درد، مراجعه به دندانپزشک متخصص است. دقت داشته باشید تمام درمان‌های خانگی، سنتی یا مدرن، درمان‌های دارویی و... تنها می‌توانند به طور موقت و برای مدت محدود درد شما را التیام دهند. توجه داشته باشید چنانچه درد دندان شما تسکین نیز یافت، همچنان علت بروز درد در سر جای خود باقی است و شما بایستی در اولین فرصت ممکن به یک دندانپزشک متخصص مراجعه نمایید تا علت بروز درد را برای‌تان برطرف کند.
داروهای دندان درد
شما می‌توانید برای التیام و تسکین درد دندان خود، از داروهای مسکن مجاز به‌طور موقت استفاده نمایید.
قرص استامینوفن
استامینوفن با نام Paracetamol یکی از داروهای مؤثر بر کاهش درد است؛ دقت داشته باشید هرچند این دارو دارای خاصیت ضددرد می‌باشد اما خاصیت ضد التهابی شناخته شده‌ای ندارد! داروی استامینوفن در اکثر مواقع در ترکیب با دیگر داروهای ضد درد تجویز می‌شود. با اینکه داروی استامینوفن یک نوع مسکن ضعیف است، اما باز زیاده روی در مصرف آن، می‌تواند اثرات منفی بر سلامتی شما داشته باشد؛ توجه داشته باشید زیاده روی در مصرف داروی استامینوفن و تجاوز از میزان دوز مجاز مصرفی این دارو، می‌تواند مشکلات کبدی شدیدی برای‌تان ایجاد کند.
قرص ایبوپروفن
ایبوپروفن یا Ibuprofen با نام‌های تجاری Advil , Genpril , Midol IB , Motrin IB , Proprinal , Smart Sense یک داروی ضدالتهاب غیراستروئیدی و یکی از موثرترین، پر استفاده‌ترین و در دسترس‌ترین داروهای ضددرد است که برای درمان دندان‌درد توصیه می‌شود. چنانچه منع مصرفی برای این دارو نداشته باشید، می‌توانید آن را بدون نسخه در ایران و بیشتر کشورها در دوزهای ۲۰۰ میلی گرمی و ۴۰۰ میلی‌گرمی از داروخانه‌ها تهیه نموده و برای تسکین دندان‌درد خود استفاده کنید؛ موارد منع مصرف این دارو عبارتند: خونریزی‌های گوارشی، مشکلات قلبی و عروقی، وجود حساسیت‌های دارویی شناخته شده به این دارو. همچنین فرم ژلاتینی کپسولی داروی ایبوپروفن که با نام داروی ژلوفن در ایران شناخته می‌شود، جذب گوارشی راحت‌تری دارد. توصیه می‌کنیم از مصرف داروهای استامینوفن یا آسپرین همزمان با داروی ایبوپروفن خودداری نمایید.
داروی ایبروپروفن می‌تواند علاوه بر تسکین دندان درد و تب‌بر، برای تسکین علائم بیماری‌های دیگری چون آرتریت یا التهاب مفصل، دیسمنوره یا قاعدگی دردناک، حملات نقرس و همچنین آسیب‌های به وجود آمده در حین ورزش استفاده شود.
داروی ایبوپروفن ممکن است عوارضی نیز داشته باشید که این عوارض عبارتند از سرگیجه، سردرد، افزایش بروز حمله‌ی قلبی، اضطراب، درد یا سوزش معده، مدفوع سیاه و قیری رنگ، خستگی یا خواب‌‌آلودگی شدید، افزایش وزن غیرمعمول، کبودی یا بروز خونریزی غیرطبیعی، بثورات جلدی و زخم‌های دهانی.
قرص ناپروکسن
ناپروکسن یا Naproxen، یک داروی مسکن و ضدالتهاب است برای تسکین دندان درد استفاده می‌شود؛ این دارو به خوبی از طریق دستگاه گوارش جذب بدن می‌شود. همچنین ناپروکسن در کاهش درد ناشی از کشیدگی و کوبیدگی عضلات در اثر فعالیت‌های شدید ورزشی، کاهش التهاب تاندون و درد و تورم آن، کاهش دردهای استخوانی و همچنین دردهای پس از جراحی کاربرد دارد. به این نکته توجه داشته باشید که نباید در هنگام بارداری به خصوص در سه ماهه سوم بارداری از قرص ناپروکسن استفاده شود.
برخی از عوارض ناشی از استفاده‌ی داروی ناپروکسن عبارتند از: دردهای شکمی و خونریزی گوارشی، تهوع، بثورات جلدی و کهیر.
قرص مفنامیک اسید
بسیاری از افراد، قرص مفنامیک اسید را مسکن دندان می‌دانند. مفنامیک اسید نوعی داروی ضدالتهابی غیراستروئیدی است که می‌تواند دردهای خفیف تا متوسط دندان را درمان نماید. دقت داشته باشید داروی مفنامیک اسید و داروی ایبوپروفن از یک خانواده دارویی هستند، اما اثر داروی ایبوپروفن در تسکین دردهای دندانی بهتر است و داروی مفنامیک اسید بیشتر در کاهش دردهای ناشی از اسپاسم‌های شکمی در دوران قائدگی، درهای ناشی از میگرن، دردهای ناگهانی یا مداوم ناشی از بیماری‌های روماتیسم مفصلی، دردهای ستون فقرات، دردهای ناشی از زخم و جراحت، گوش‌درد و سردرد کاربرد دارد.
مصرف بیش از اندازه‌ی داروی مفنامیک اسید می‌تواند عوارضی را برای بدن در پی داشته باشد؛ از جمله اسهال، درد معده، حالت تهوع و استفراغ، افت فشار خون، واکنش‌های پوستی، نفخ، ضایعات پوستی، سردرد، سرگیجه، خستگی، بی‌خوابی، عصبی شدن، تپش قلب، مشکلات تنفسی، تحریک چشم‌ها و اختلالات دید، بروز بی‌اشتهایی، سوزش معده، یبوست و دیگر مشکلات گوارشی، اختلالات کبدی و مشکلات کلیوی و کم‌خونی.
به این نکته توجه داشته باشید که نباید در هنگام بارداری به خصوص در سه ماهه سوم بارداری از قرص مفنامیک اسید استفاده شود.
قرص ژلوفن
ژلوفن، فرم ژلاتینی کپسولی داروی ایبوپروفن است که در مقایسه با داروی ایبوپروفن، جذب گوارشی راحت‌تری دارد. توجه داشته باشید مصرف بیش از اندازه‌ی این دارو برای کبد و بدن مضر است. این نکته را فراموش نکنید که نبایستی برای درمان کوچکترین دردی سراغ داروی ژلوفن رفت!
قرص آسپرین
آسپرین داروی ضدالتهاب و ضددرد خوبی برای تسکین دندان درد است؛ به جز مواردی چون کشیدن دندان یا جراحی در ناحیه‌ی دهان! دقت داشته باشید در کودکان نبایستی از آسپرین برای تسکین دندان‌درد استفاده شود. آسپرین تشکیل لخته را در خون به تأخیر می‌اندازد و در بیمارانی که مشکلاتی مانند خونریزی یا زخم‌های گوارشی دارند نباید استفاده شود. آسپرین اثرات جانبی کمی نیز دارد اما فراموش نکنید این دارو تشکیل لخته را در خون به تأخیر می‌اندازد؛ پس در بیمارانی که مشکلاتی مانند خونریزی یا زخم‌های گوارشی دارند نبایستی تجویز شود.
قرار دادن قرص آسپرین بر روی دندانی که درد دارد، نه تنها باعث التیام درد نمی‌شود! بلکه در بسیاری از موارد سبب آسیب دیدن و سوختگی مخاط ناحیه‌ی دهان می‌گردد.
قرص نوافن
نوافن ترکیبی از داروهای ایبوپروفن، استامینوفن و کافئین است که یک مسکن قوی برای دندان درد به حساب می‌آید. توجه داشته باشید هر چند استفاده از داروهای ترکیبی در تسکین دندان‌درد بسیار موثر است، اما فراموش نکنید در مصرف آن‌ها بایستی احتیاط بیشتری نشان داد! زیرا احتمال بروز آلرژی یا عوارض ناخواسته با افزایش تعداد ترکیب‌های دارو وجود دارد.
آنتی بیوتیک‌ها
توجه داشته باشید آنتی بیوتیک‌ها به طور مستقیم بر روی تسکین دندان درد اثری ندارند. در مواقعی که دندان ما عفونت هم دارد و این عفونت باعث تشدید درد آن می‌شود، آنتی‌بیوتیک‌ها ممکن است در کنترل علایم با کاهش فشار بافتی کمک کننده باشند. در این شرایط می‌توانید از آموکسی سیلین و مترونیدازول استفاده کنید. بیشتر دندانپزشکان، داروی آموکسی سیلین را هر 8 ساعت یک‌بار و داروی مترونیدازول را بین 6 الی 8 ساعت یک‌بار تجویز میکنند.
دگزامتازون یا آمپول دگزا
دگزامتازون یک داروی ضدالتهابی است. چنانچه به دندان درد بسیار شدید و آزاردهنده دچار شدید، توصیه می‌کنیم یک عدد از این قرص را استفاده نمایید تا درد شما تسکین یابد. توجه داشته باشید پیش از تزریق داروی دگزامتازون، چنانچه بیماری خاصی دارید، آن را به شخص تزریق کننده اطلاع دهید.
کورتون‌ها
اثر داروهای کورتونی بیشتر ضدالتهابی است. از جمله داروهای کورتونی می‌توان دگزامتازون و بتامتازون را نام برد که متأسفانه مصرف و تجویز آن‌ها در کشور ما بیش‌ازحد مجاز صورت می‌گیرد که این اتفاق برای سلامتی زیان‌بار است. دقت داشته باشید برای دریافت کورتون از داروخانه، به نسخه‌ی تجویز پزشک نیاز دارید زیرا فروش این داروها بدون نسخه‌ی پزشک ممنوع است.
قرص و شیاف دیکلوفنات
دیکلوفناک به صورت قرص و یا شیاف به عنوان یک ضد درد می‌تواند تسکین‌دهنده‌ی درد دندان شما باشد. چنانچه به دندان درد بسیار شدید و غیر قابل تحمل دچار شدید، می‌توانید یک عدد شیاف دیکلوفنات استفاده کنید.
بی‌حس کننده‌ها یا ضد دردهای موضعی
درباره‌ی بی حس کننده ها باید گفت که گاهی اوقات واقعا موثر هستند! توجه داشته باشید قطره‌های صناعی، گیاهی و افشانه‌ها یا اسپری‌ها روی دندان‌درد اثر دارند اما فراموش نکنید این ضددردهای موضعی تنها مدت کوتاهی دندان‌درد را برطرف میکنند. همچنین ممکن است پس از استفاده، ایجاد حساسیت‌های موضعی، ایجاد حالت سوختگی مانند و یا ایجاد زخم در ناحیه مورد استفاده نمایند. بی‌حس‌کننده‌های ژل‌مانندی نیز وجود دارند که نام های مختلفی دارند؛ مانند دنتا فورت، مسکن دنتول و همچنین دنتا باریج که تقریبا تمام آن‌ها از عصاره‌ی میخک گیاهی تهیه شده است. برای استفاده نیز شما بایستی هنگام احساس درد دندان، آن را روی لثه یا داخل دندانی که درد می کند، به آرامی بمالید.
