ایمپلنت دندان یک نوع پین باریک از جنس فلز تیتانیوم خالص است و در درون استخوان ناحیه‌ی فک جای‌گذاری می‌شود و دندان مصنوعی می‌تواند به ایمپلنت دندان متصل شود. در این مطلب، به معرفی ایمپلنت‌های دندان و انواع گوناگون آن‌ها خواهیم پرداخت.
با سلامت زیستی همراه باشید تا با ایمپلنت دندان و همچنین دانستنی‌های پیرامون آن آشنا شوید.
ایمپلنت‌های دندان چیست؟
انسان از هزاران سال پیش در فکر جایگزینی دندان یا دندان‌های از دست رفته‌ی خود بوده است! در این راه، روش‌های گوناگونی را با مواد مختلف امتحان نموده است تا اینکه سرانجام دکتر Branemark اهل کشور سوئد توانست ایمپلنتی را از جنس فلز تیتانیوم به عنوان پایه جایگزین کننده ریشه‌ی دندان به صورت علمی عرضه کند. شاید این سوال برای شما پیش آید که ایمپلنت دندان چیست؟ در پاسخ بایستی گفت چنانچه فردی یک یا چند دندان خود را از دست بدهد، بهترین روشی که از سوی متخصصان دندانپزشکی برای پر کردن جای خالی دندان یا دندان‌ها پیشنهاد می‌شود، کاشت ایمپلنت دندان است.
ایمپلنت دندانی یکی از دائمی‌ترین روش‌های ترمیم دندان است که در اندازه‌ی همان ریشه‌ی دندان یا دندان‌های از دست داده، به جای آن دندان یا دندان‌ها در استخوان فک قرار داده شده و جایگزین آن‌ها می‌شود. به طور کلی می‌توان گفت هر بیماری که شرایط کشیدن دندان را داشته باشد، بخواهد پروتز ثابت نداشته باشد و از آناتومی بدن تقریباً سالمی نیز برخوردار باشد می‌تواند کاندید مناسبی برای کاشت ایمپلنت باشد. حتی در مورد بیماران بدون دندان که در حال استفاده از پروتز متحرک هستند، می‌توان با قرار دادن دو پایه‌ی ایمپلنت در فک آن‌ها، همان پروتز را با کم‌ترین هزینه ممکن، محکم و با ثبات کرد.
ایمپلنت‌ها قطعاتی در اندازه‌های طبیعی دندان‌ها هستند که توسط ابزار و وسایل بسیار دقیق و پیشرفته‌ای طراحی و ساخته می‌شوند. توجه داشته باشید ایمپلنت‌های دندانی می‌توانند یک تکه و یا دو تکه باشند و توسط پیچ اتصال قسمت تاج و ریشه آن به هم وصل شوند. هنگامی که محل ایمپلنت به صورت کامل تثبیت شد، در وقت درمانی مقتضی قسمت بالایی نیز به آن متصل می‌شود.
بهتر است بدانید ایمپلنت‌های دندانی از جنس فلزات مختلف و حتی سرامیک‌ها هستند؛ اما به طور معمول ماده‌ای که از آن برای ساخت ایمپلنت استفاده می‌شود، فلزی با کیفیت خوب است که تیتانیوم نام دارد. تیتانیوم بر طبق گرید تقسیم‌بندی می‌شود؛ بر این اساس ۵ نوع ایمپلنت وجود دارد.
در ایمپلنت‌های گرید شماره یک، فلز از تیتانیوم خالص تهیه می‌شود و سپس برای استحکام بیشتر آن را آبدیده میکنند. در ایمپلنت‌های گرید شماره دو، سه و چهار آبدیده کردن فلز تیتانیوم بیشتر می‌شود. در ایمپلنت‌های گرید شماره پنج، آبدیده شدن فلز حذف شده و در آن همراه با تیتانیوم از آلومینیوم و وانادیوم نیز استفاده می‌شود. توجه داشته باشید پایه ایمپلنت‌های گرید شماره پنج نسبت به گریدهای دیگر استحکام بیشتری را دارا است. بهتر است بدانید به هر میزان که گرید فلز تیتانیوم افزایش می‌یابد، استقامت و استحکام ایمپلنت نیز بیشتر و بهتر می‌شود.
تیتانیوم هیچ‌گونه واکنش آلرژیک یا حساسیت‌زایی را در بدن فرد استفاده کننده، ایجاد نمی‌نماید! فلز تیتانیوم دارای خواص جالبی است؛ برای نمونه این فلز باعث ایجاد لایه‌ای محافظ در مقابل تحلیل و نیز خوردگی بر روی سطح خود می‌شود! همچنین به سبب دارا بودن خاصیت غیرمغناطیسی و نیز مقاومت در برابر اکسیژن و ترکیبات اسید و نمک، شرایط لازم و ایده‌آل را برای استفاده از آن در ساختار استخوان بدن انسان فراهم می‌کند.
پس می‌توان نتیجه گرفت چنانچه ایمپلنت در فک فرد بیمار قرار گیرد، این فلز یک جسم خارجی به شمار نیامده و با بدن انسان سازگار می‌شود. همچنین قطعه‌ی ایمپلنت سبب رشد استخوان‌های کنار دندان‌ها نیز شده و از تحلیل و خوردگی استخوان آن ناحیه جلوگیری به عمل می‌آورد. ایمپلنت‌های دندانی از دو جزء اصلی تشکیل شده اند، که عبارتند از: فیکسچر و اباتمنت.
فیکسچر ایمپلنت که داخل استخوان قرار می‌گیرد و قسمت اباتمنت ایمپلنت نیز که بر روی آن قرار می‌گیرد و در انتها، روکش چینی با فرم دندان که بر روی آن دو می‌نشیند.
بد نیست بدانید براساس نظر انجمن دندانپزشکی ایالات متحده‌ی امریکا دو نوع ایمپلنت دندان امن است:
ایمپلنت دندان درونی
در این نوع شیوه جراحی، پروتز به طور مستقیم در استخوان فک فرد بیمار کاشته می‌شود. و هنگامی که بافت لثه اطراف ایمپلنت بهبود یافت، به عمل جراحی دومی نیز برای اتصال یک پست به ایمپلنت اصلی، نیاز است! سرانجام یک دندان مصنوعی به صورت جداگانه بر روی یک پل یا پروتز نصب می‌شود.
ایمپلنت دندان subperiosteal
توجه داشته باشید در این نوع ایمپلنت دندان، از یک قاب فلزی استفاده می‌شود که بر روی استخوان فک فرد بیمار و در زیر بافت لثه نصب می‌شود. در مرحله‌ی بعد با التیام ناحیه‌ی لثه، قاب در استخوان فک ثابت می‌شود. سپس همانند ایمپلنت درونی، دندان‌های مصنوعی به پست متصل می‌شوند.
از نظر قانونی دندانپزشک متخصص می‌تواند کاشت ایمپلنت دندان را در شرایط مطب خود انجام دهد. برای کاهش احتمال درد و عفونت ممکن است دندانپزشک متخصص داروهایی را تجویز نماید که قبل و بعد از کاشت ایمپلنت مورد استفاده قرار گیرند.
در روش کاشت ایمپلنت دندانی، ابتدا دندانپزشک متخصص لثه، فک و دندان‌های فرد بیمار را معاینه و بررسی می‌کند. سپس جلسه‌ای از سوی دندانپزشک متخصص به عنوان مشاوره تعیین می‌شود و در آن تمامی توصیه‌ها و روش‌های درمانی در پیش روی بیمار قرار می‌گیرد. سپس با توجه به شرایط جسمی فرد بیمار و همچنین قابلیت کاشت دندان، دندانپزشک متخصص برای او جلساتی را مشخص می‌کند که طبق آن زمان‌های مشخص شده، فرد بیمار بایستی باز هم به مطب دندانپزشک متخصص مراجعه کرده و فرآیند کاشت انجام شود. همچنین بهتر است بدانید طول مدت جراحی کاشت ایمپلنت به طور معمول از نیم ساعت تا ۲ ساعت است که این زمان، بسته به تعداد ایمپلنت‌ها و نیز شرایط فکی بیمار قابل تغییر است.
سن مناسب برای کاشت ایمپلنت دندانی
از آنجایی که ایمپلنت به استخوان فک انسان متصل می‌شود، جایگزین مناسبی برای دندان مصنوعی است؛ در واقع ایمپلنت‌ها مشکلات دندان‌های مصنوعی از قبیل جایگیری در دهان را حل کرده‌اند. توجه داشته باشید ممکن است در هر سنی افراد یک یا چند دندان خود را از دست دهند! در صورتی که فرد در سنین کودکی باشد، انجام این روش درمانی ممکن است با شکست مواجه شود. حداقل سنی که برای کاشت ایمپلنت توصیه می‌شود، ۱۸ سال تمام است؛ زیرا در این سن رشد استخوان‌های آدمی به حد کامل خود رسیده و پایه ایمپلنت نیز می‌تواند به آن متصل شود.
نحوه‌ی کاشت ایمپلنت دندان
یکی از مزایای ایمپلنت دندان عدم نیاز به دندان‌های مجاور برای نگه داشتن پروتز است. برای موفقیت ایمپلنت در اتصال و ماندگاری، به لثه و استخوان فک سالم برای حمایت از ایمپلنت نیاز است. توجه داشته باشید کاشت ایمپلنت دندان به صورت پانچ انجام می‌شود که در این شیوه به استخوان فک و عروق خونی هیچ آسیبی وارد نمی‌شود. در این روش درمانی و ترمیمی، تراش دندان‌های مجاور حذف می‌شود! همچنین طول درمان نیز کوتاه‌تر شده و در زمان کاشت ایمپلنت دندان، درد و خونریزی نیز به حداقل میزان ممکن می‌رسد. ایمپلنت گران‌تر از روش‌های دیگر است و به طور معمول کمتر از ۱۰ درصد از هزینه‌ی آن را بیمه پوشش می‌دهد!
دقت داشته باشید شستشوی دهان با سرم شستشو و یا دهان‌شویه عامل بسیار مهمی در التیام زخم ناحیه‌ی لثه و همچنین جلوگیری از بروز عفونت است؛ بنابراین پس از گذشت چند ساعت، دهان خود را به صورت منظم شستشو دهید. بهتر است این کار را در طور روز، ۴ الی ۵ بار تکرار نمایید.
همچنین توجه داشته باشید پس از کاشت ایمپلنت دندان از جویدن غذاهای سفت، آبنبات و نیز یخ پرهیز نمایید زیرا این مواد می‌توانند تاج دندان ایمپلنت شده‌ی شما را بشکنند!
انتخاب بهترین ایمپلنت دندان
در توضیح بهترین نوع ایمپلنت دندان می‌توان گفت ایمپلنتی ایده‌آل و فوق العاده برای استفاده است که جنس اجزای آن دارای بهترین کیفیت موجود در بازار بوده تا کاشت، با بالاترین میزان موفقیت صورت پذیرد و همچنین ماندگاری بالایی نیز داشته باشد؛ در توضیح بهتر ماندگاری بالا می‌توان این نکته را افزود که بیش از ۳۰ سال در داخل استخوان فک بتواند باقی بماند! دقت داشته باشید در این شرایط، ضمانت‌نامه‌ی رسمی شرکت سازنده ایمپلنت که به صورت مکتوب به بیمار ارایه می‌شود، نگرانی بیمار را برطرف خواهد کرد.
البته این نکته را نیز از یاد نبرید که میزان دوام و ماندگاری ایمپلنت به مراقبت‌های پس از کاشت فرد بیمار و همچنین رعایت بهداشت دهان و دندان بستگی دارد. در حالت کلی دندان‌های کاشته شده تا آخر عمر بیمار باقی می‌مانند اما در صورتی که به خوبی از آن‌ها مراقبت نشود، نیاز به ترمیم خواهند داشت. همچنین سیگار کشیدن می‌تواند ساختار استخوان را تضعیف نماید و این امر به نارسایی ایمپلنت دندان می‌انجامد. پس به یاد داشته باشید شستشو، تمیز کردن و نیز معاینه‌ی هر ۶ ماه یک بار، می‌تواند شرایط خوب و ایده‌آل را برای ایمپلنت دندان تضمین نماید.
مدت زمان مورد نیاز برای جوش خوردن ایمپلنت دندان
توجه داشته باشید پس از کاشت ایمپلنت در ناحیه‌ی لثه تا قرار دادن پروتز بر روی آن، زمانی در حدود ۶ هفته تا ۳ ماه موردنیاز است تا کاملا ایمپلنت‌ها در شرایط به دور از تکان و لرزش به آرامی به استخوان فک بیمار جوش خورده و ایمپلنت در جای خود به صورت کامل، محکم شود. سپس در مرحله‌ی بعد دندانپزشک متخصص، پروتز را روی ایمپلنت قرار می‌دهد؛ البته دقت داشته باشید در مواردی خاص، با توجه به شرایط استخوانی فک فرد بیمار و همچنین نوع ایمپلنت خاصی که طراحی شده و مورد استفاده قرار گرفته است، ممکن است بارگذاری فوری بر روی آن انجام شود. این اتفاق زمانی بلامانع است که با توجه به تشخیص جراح دندانپزشک متخصص انجام شود؛ یعنی با تشخیص و صلاحدید دندانپزشک متخصص بلافاصله پس از انجام جراحی کاشت ایمپلنت، پروتز بر روی ایمپلنت قرار داده شود.
مواد غذایی مفید برای دوره‌ی پس از کاشت ایمپلنت دندان
شما بایستی مواد غذایی مفید زیر را پس از جراحی ایمپلنت خود مصرف کنید:
سوپ: سوپ آماده شده از سبزیجات و مواد طبیعی، غذای مناسب و ایده‌آلی برای چند روز اول پس از انجام جراحی ایمپلنت دندان است.
میوه‌ها و سبزیجات تازه: ترکیب پوره‌ی شیر و موز، گلابی و هلو دارای مقادیر زیادی ویتامین هستند که در دوران پس از جراحی ایمپلنت توصیه می‌کنیم که از آن‌ها استفاده نمایید.
لبنیات تازه: ماست و شیر سبب افزایش میزان کلسیم بدن شده و به فرآیند استخوان‌سازی و جوش خوردن آن‌ها کمک فراوانی می کنند.