آزواسپریمی یا اسپرم صفر یا بی نطفگی یکی از انواع دلایل ناباروری مردان است که به خاطر کمبود تعداد سلول‌هیا جنسی آقایان به نام اسپرم در منی رخ می‌دهد و در آن فرد قادر به تولید مثل و فرزند آوری نیست.
در ادامه این مقاله از سلامت زیستی با ما باشید تا بیشتر در مورد اسپرم صفر یا آزواسپرمی صحبت کنیم.
آزواسپرمی چیست؟
آزواسپرمی بیماری است که در آن مایع منی اسپرم کافی نداشته و مردان به خاطر آن قادر به تولید مثل نیستند. ناباروری مانع از باردار شدن یک زن بعد از یک سال رابطه جنسی بدون هیچ پیشگیری می‌شود.
علت‌های اسپرم صفر چیست؟
آزواسپرمی در شرایطی اتفاق میفتد که اسپرم مسدود شده و قادر به ترک بدن نباشد. البته در مواردی هم این بیماری به خاطر مشکل در تولید اسپرم (آزواسپرمی غیرانسدادی) در بدن رخ می‌دهد.
آزواسپرمی انسدادی
شرایط ژنتیکی مانند وجود نداشتن دو طرفه مادرزادی وازو دفران ممکن است روی انتقال اسپرم تاثیر داشته باشد.
عفونت در سیستم تولید مثل مردان از جمله بیضه‌ها یا پروستات هم می‌تواند روی میزان باروری آن‌ها موثر باشد.
تروما هم ممکن است باعث ناباروری و بی‌نطفگی شود. آسیب قبلی یا جراحی ستون فقرات، لگن، شکم یا ارگان‌های جنسی مردانه هم ممکن است در نهایت به آسیب به سیستم تولید مثل بینجامد. این موضوع ممکن است شامل جراحی فتق اینگوینال هم باشد. تروما هم می‌تواند رویتولید اسپرم تاثیر بگذارد یا حتی باعث انسداد در جریان یا حمل اسپرم شود.
آزواسپرمی غیرانسدادی
این مورد شامل عوارض جانبی برخی از داروها مانند استروئیدها، آنتی بیوتیک‌ها و دارهای کاربردی برای درمن التهاب یا سرطان باشد که روی باروری مردان هم تاثیر دارد.
سیگار کشیدن یا استفاده از نوشیدنی‌های الکلی یا مواد مخدر ه می‌تواند در روند تولید اسپرم تاثیر بگذارد.
همچنین کشیدن سیگار یا استفاده از مواد مخدر یا نوشیدنی‌های الکلی هم ممکن است در روند تولید اسپرم اختلال ایجاد کند.
شرایط ژنتیکی مانند سندروم کلاین فلتر یا سندروم کالمن هم از مواردی هستند که در رشد اندام جنسی و تولید اسپرم تاثیر منفی دارند.
سطح غیرطبیعی هورمون‌های بدن ممکن است باعث اختلالات بیضه‌ها و تولید اسپرم شود.
یکی از عوارض جانبی اشعه‌درمانی‌های مورد استفاده برای درمان سرطان هم می‌تواند شامل ایجاد اختلال در تولید اسپرم باشد.
یک بیماری به نام انزال رترگراد باعث ورود منی به مثانه به جای خروج آن می‌شود. این حالت هم معمولا به خاطر اشکال در گرته مثانه ایجاد می‌شود. این بیماری هم می‌تواند ناشی از آسیب‌های نخاعی، دارو یا دیابت باشد.
عوامل دیگر بی نطفگی مانند آفت‌کش‌ها، فلزات سنگین، گرما یا بیضه نزول نکرده هم وجود دارند که می‌توانند تولید اسپرم را تحت تاثیر قرار دهند.
اسپرم صفر چه علائمی دارد؟
- ناتوانی باردار شدن شریک
- افزایش توده‌های چربی بدن، موی بدن و بافت سینه
- ترشح منی بی‌رنگ، آبکی یا سفید
- احساس توده یا ورم روی اسکتروتوم که مانند یک کیسه کرم حس می‌شود.
- استرس یا فشار عاطفی زیاد
- بیضه‌های کوچک یا نرم یا نداشتن بیضه
- ورودهای بزرگ، پیج‌خورده یا قابل دید روی اسکرتوم
- تشخیص آزواسپرمی
درصورتی که فرد مشکوک به ناباروری باشد، پزشک از او سوالاتی می‌کند تا شدت و نوع بیماری را تشخیص دهد. در صورتی که فرد بیش از ۱ سال با همسرش رابطه جنسی بدون پیشگیری داشته باشد، به این معنی است که دچار ناباروری است. برای بررسی‌های بیشتر ابتدا نمونه مایع منی بیمار گرفته شده و آزمایش می‌شود. اگر در دو نوبت جداگانه اسپرم کافی در مایع منی دیده نشود، احتمال داده می‌شود که بیمار دچار اسپرم صفر باشد. در این مرحله پزشک باید علت و ریشه بیماری را پیدا کند. آزمایش‌هایی مانند آزمایش خون برای اندازه‌گیری میزان هورمون موجود در خون انجام می‌شود. اگر سطح کافی در خون مشاهده شودف نوبت به سونوگرافی اسکتروتوم یا ترانس رکتال است که در خصوص احتمال انسداد انجام می‌شود. برای تشخیص دقیق‌تر ممکن است ام آر آی هم تجویز شود. البته در برخی از شرایط هم تنها راه تشخیص و پیدا کردن انسداد، جراحی است.
آیا اسپرم صفر درمان می‌شود و با این بیماری می‌توان باردار شد؟
چند روش درمانی مختلف برای مردانی که دچار این بیماری هستند و مایل به داشتن بچه می‌باشند، وجود دارد. اگر آزواسپرمی از نوع انسدادی باشد، می‌توان آن را به کمک جراحی درمان کرد. همچنین هرچه انسداد تازه‌تر باشد، جراحی شانس موفقیت بیشتری هم دارد. همچنین می‌توان از روش بازیابی اسپرم برای درمان مردانی که دچار اسپرم صفر هستند اما جراحی برایشان کارساز نبوده استف می‌تواند مفید باشد. برای در این روش درمانی ابتدا به کمک یک سوزن کوچک اسپرم از بیضه برداشت می‌شود و بعدا فریز شده و برای لقاح مصنوعی استفاده می‌شود. اگر بیوپسی بیضه موفقیت آمیز باشد، دیگر به جراحی دوم نیازی نخواهد بود.
سلامت‌زیستی